ဂုဏ္ေတာ္မ်ား … ပြါးမ်ားဖို႔

ဒီကေန႔ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔မွာ အစက စဥ္းစားထားတာကေတာ့ အခါေတာ္ေန႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပို႔စ္တင္မလို႔ပါပဲ။ အဓိက ဘုရားအေနကဇာတင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ညီမတေယာက္က ေမးထားလို႔ပါ။ သူေမးတာကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း ေျဖေပးခ်င္တာေၾကာင့္ အေဖ့ကို ေမးထားၿပီးေပမဲ့ ျပန္ေရးဖို႔က စာေမးပြဲနီးေနလို႔ အခ်ိန္မရတာက တေၾကာင္း၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃-ႏွစ္ေလာက္က ဒီေနရာမွာ အနည္းအက်ဥ္း ေရးထားၿပီးသား ျဖစ္တာက တေၾကာင္းေၾကာင့္ ဗုဒၶေန႔နဲ႔ အေနကဇာတင္ အေၾကာင္း မတင္ျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။

ေက်ာင္းမွာ ဒီေန႔ အတန္းခ်ိန္ မရွိတာမို႔ ကိုးပါးသီလယူပါတယ္။ ဗုဒၶေန႔မို႔ ဗုဒၶရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္ေတြကို စိတ္ထဲမွာ ဆင္ျခင္ေနမိတယ္။ တဆက္တည္းမွာပဲ ဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါးကို အနက္အဓိပၸါယ္ေတြ အလြယ္မွတ္မိေအာင္ အေဖေရးေပးဖူးတဲ့ ကဗ်ာေလးကို သတိရမိတယ္။ က်မတို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက ဘုရားဂုဏ္ေတာ္၊ တရားဂုဏ္ေတာ္၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ေတြကို အလြယ္မွတ္မိေအာင္ အေဖေရးၿပီး သင္ေပးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေလးေတြပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ က်မတို႔က ဣတိပိေသာတို႔ သမၺဳေဒၶတို႔ကို ငယ္ငယ္ထဲက ပါဠိလို အလြတ္ရြတ္ႏိုင္ၾကေပမဲ့ ျမန္မာလို အဓိပၸါယ္ေမးရင္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္တတ္ ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေဖက ပါဠိကို ရြတ္ရင္း ျမန္မာလိုလဲ တပါတည္း နားလည္ေအာင္ ဘယ္ေတာ့မွလဲ မေမ့ေအာင္ အဓိပၸါယ္ တခ်က္စီနဲ႔ ခပ္တိုတို ေရးခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။

“အရဟံ ဆိုတဲ့ ပါဠိမွာတြင္ပဲ အဓိပၸါယ္က အမ်ားႀကီးရွိတာမို႔ အဓိပၸါယ္ ကြဲလြဲခ်က္ေတြေတာ့ ရွိႏိုင္တယ္ … ဒီကဗ်ာေလးေတြဟာ ကေလးေတြအတြက္ မွတ္လြယ္ ဆိုလြယ္ နားလည္လြယ္ေစဖို႔နဲ႔ အနက္အဓိပၸါယ္ကို သိၿပီး ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ရင္ သဒၶါတရား ပိုထက္သန္ တိုးပြါးေစဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီးေရးထားတာ … ၿပီးျပည့္စံုတယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ဘူး” လို႔ အေဖက ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ မတန္ခူးရဲ႕ သားသားအတြက္ဆိုရင္ နည္းနည္းမ်ား ခက္ေနမလားေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ခုေခတ္ကေလးေတြက က်မတို႔တုန္းကထက္ ဉာဏ္ရည္ျမင့္ၾကတာမို႔ အဆင္ေျပရင္လည္း ေျပႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေရာ လူႀကီးေရာ ဂုဏ္ေတာ္ပြါးမ်ားခ်င္သူ အားလံုးအတြက္ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔မွာ ဓမၼဒါန ျပဳလိုက္ပါတယ္ရွင္။

***
ဘုရားဂုဏ္ေတာ္

သံုးဦးပူေဇာ္
ကိုယ္ေတာ္သိျမင္
မွန္ျမင္က်င့္ပြါး
ျမတ္စကားႏွင့္
သံုးပါးေလာက
ေဟာျပထိုက္သူ
နတ္လူဆရာ
သစၥာသိျမင္
ဘုန္းေျခာက္ရွင္
ကိုးအင္ ဘုရားဂုဏ္။

အနက္
(၁) သံုးဦးပူေဇာ္ - လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါ သံုးပါးတို႔၏ ပူေဇာ္အထူးကို ခံေတာ္မူထိုက္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (အရဟံ)
(၂) ကိုယ္ေတာ္သိျမင္ - တရားအလံုးစံုကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (သမၼာသမၺဳေဒၶါ)
(၃) မွန္ျမင္က်င့္ပြါး - အသိ၀ိဇၨာ၊ အက်င့္စရဏတို႔ကို မွန္ကန္စြာ ျမင္ေတာ္မူ၍ ေကာင္းစြာ က်င့္ၾကံေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (၀ိဇၨာစရဏ သမၸေႏၷာ)
(၄) ျမတ္စကားႏွင့္ - ေကာင္းေသာစကားကိုသာ ေျပာၾကားေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (သုဂေတာ)၊
(၅) သံုးပါးေလာက - ေလာကသံုးပါးကို အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (ေလာက၀ိဒူ)
(၆) ဆံုးမထိုက္သူ - ဆံုးမထိုက္သူ (ကၽြတ္ထိုက္သူ) နတ္လူျဗဟၼာတို႔အား ေဟာၾကားဆံုးမေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (အႏုတၱေရာပုရိသ ဓမၼသာရထိ)
(၇) နတ္လူဆရာ - လူအေပါင္း နတ္အေပါင္း ျဗဟၼာအေပါင္းတို႔၏ ဆရာတဆူ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (သတၳာေဒ၀ မႏုႆာနံ)
(၈) သစၥာသိျမင္ - သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (ဗုေဒၶါ)
(၉) ဘုန္းေျခာက္ရွင္ - ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။ (ဘဂ၀ါ)

ဤသို႔ ကိုးပါးေသာ ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ႐ိုေသျမတ္ႏိုး လက္စံုမိုး၍ ရွိခိုးကန္ေတာ့ပါ၏။
***
တရားဂုဏ္ေတာ္

မဂ္ဖိုလ္ နိဗ္ယတ္
႐ႈအပ္ ကိုယ္တိုင္
က်ဳိးျဖိဳင္မလင့္
ထိုက္သင့္ဖိတ္ေခၚ
ေဆာင္ေသာ္ ကပ္ထား
ခံစားကိုယ္စီ
ဤေျခာက္လီ
ေခၚသည္ တရားဂုဏ္။

အနက္
(၁) မဂ္ဖိုလ္ နိဗ္ယတ္ - မဂ္ေလးပါး၊ ဖိုလ္ေလးပါး၊ နိဗၺာန္၊ ပရိယတ္ အားျဖင့္ ဆယ္ပါးေသာ တရားေတာ္၊ (သြာကၡာေတာ ဘဂ၀တာ ဓေမၼာ)
(၂) ႐ႈအပ္ ကိုယ္တိုင္ - သူမ်ားေျပာစကားျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ ကုိယ္တိုင္ကိုယ္က် ႐ႈအပ္ သိအပ္ေသာ တရားေတာ္၊ (သႏၵိ႒ိေကာ)
(၃) က်ဳိးျဖိဳင္မလင့္ - အခ်ိန္အခါ မလင့္ အက်ဳိးေပးတတ္ေသာ တရားေတာ္၊ (အ-ကာလိေကာ)
(၄) ထိုက္သင့္ဖိတ္ေခၚ - လာလွည့္ ႐ႈလည့္ပါဟု ဖိတ္ေခၚထိုက္ေသာ တရားေတာ္၊ (ဧဟိပႆိေကာ)
(၅) ေဆာင္ေသာ္ ကပ္ထား - မိမိႏွလံုးသားထဲေရာက္ေအာင္ ကပ္ေဆာင္ထားသင့္ေသာ တရားေတာ္၊ (ၾသပေနယ်ိေကာ)
(၆) ခံစားကိုယ္စီ - တရား က်င့္ၾကံ အားထုတ္သူအားလံုး ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ေကာင္းက်ဳိး သိျမင္ခံစားရေသာ တရားေတာ္၊ (ပစၥတၱံ ေ၀ဒိတေဗၺာ ၀ိညဴဟိ)

ဤသို႔ ဂုဏ္ေတာ္ ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ တရားေတာ္ျမတ္အား ႐ိုေသေလးျမတ္စြာ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ပါ၏။

***
သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္

က်င့္ေကာင္းရွစ္ပါး
ေျဖာင့္ျငားတသြယ္
ရည္ရြယ္နိဗၺာန္
႐ိုေသရန္ႏွင့္
လွဴခံေဆာင္ေ၀း
ထိုက္ေသးဧည့္ေကာင္း
ျမတ္လွဴေလာင္း၍
အေပါင္းလက္ခ်ီ
လယ္ေကာင္းမည္
ကိုးလီ သံဃာ့ဂုဏ္။

အနက္
(၁) က်င့္ေကာင္း ၈ ပါး - သမၼာဒိ႒ိ အစရိွေသာ အက်င့္ေကာင္း အက်င့္ျမတ္ ၈ ပါးကို က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (သုပၸဋိပေႏၷာ)
(၂) ေျဖာင့္ျငား တသြယ္ - ေျဖာင့္မတ္ မွန္ကန္စြာ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ)
(၃) ရည္ရြယ္ နိဗၺာန္ - နိဗၺာန္သို႔ ရည္ရြယ္၍ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (ဉာယပၸတိပေႏၷာ)
(၄) ႐ိုေသရန္ႏွင့္ - ေကာင္းမြန္ ႐ုိေသစြာ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ)
(၅) လွဴခံေဆာင္ေ၀း - အေ၀းမွ ေဆာင္ယူလာေသာ ပစၥည္းမ်ားကုိ အလွဴခံ ထိုက္ပါေပေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (အာဟုေနေယ်ာ)
(၆) ထိုက္ေသး ဧည့္ေကာင္း - ဧည့္ေကာင္း ေဆာာင္ေကာင္းတို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ထားေသာ ပစၥည္းမ်ားကိုပင္ အလွဴခံ ထိုက္ပါေပေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (ပါဟုေနေယ်ာ)
(၇) ျမတ္လွဴ ေလာင္း၍ - ျမင့္ျမတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကုိပင္ အလွဴခံ ထိုက္ပါေပေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (ဒကၡိေဏေယ်ာ)
(၈) အေပါင္း လက္ခ်ီ - လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာအေပါင္းတို႔ လက္အုပ္ခ်ီမိုး ရိွခိုးျခင္းငွာ ထိုက္ပါေပေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (အဥၥလိကရဏီေယ်ာ)
(၉) လယ္ေကာင္းမည္ - ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ မ်ိဳးေစ့တုိ႔ စိုက္ပ်ိဳး ႀကဲျဖန္႔ရာ လယ္တာ ေျမေကာင္းသဖြယ္ ျဖစ္ပါေသာ သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ား။ (အႏုတၱရံ ပုညေကၡတၱံ ေလာကႆ)

ဤသို႔ ေၾကာင္းေလး, က်ိဳးငါး*၊ ကိုးပါးအစ၊ ဂုဏ္ေတာ္ အနႏၲတို႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္ မူပါေပေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ အေပါင္းအား ႐ိုေသ ေလးျမတ္စြာ ရိွခိုး ကန္ေတာ့ပါ၏ ဘုရား။
***
*ေၾကာင္းေလး, က်ဳိးငါးဆိုတာ အေပၚက ၄-ပါးက အေၾကာင္းပါ၊ သံဃာေတာ္ေတြဟာ အဲဒီ အေၾကာင္း ၄-ပါးကို ျပဳက်င့္တာေၾကာင့္ က်န္တဲ့ အက်ဳိးတရား ၅-ပါးကို ခံစားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔မွာ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ား ပြါးမ်ားျခင္းျဖင့္ ကိုယ္စိတ္ ႏွစ္ပါး ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစေၾကာင္း … ။
***

ေမဓာ၀ီ
၂၇၊ ဧၿပီ၊ ၂၀၁၀
၀၈း၂၀ နာရီ

မွတ္ခ်က္။ ။
စာေမးပြဲနီးေနလို႔ ဘေလာ့ဂင္းတာ ခဏနားပါအံုးမယ္။ စာေမးပြဲၿပီးမွ ျပန္ေရး/ျပန္ဖတ္ပါမယ္။ က်မဘေလာ့ေလးကို မေတာ္တဆ ေရာက္လာသူမ်ား၊ တကူးတက လာေရာက္ ဖတ္႐ႈၾကသူမ်ား၊ မွတ္ခ်က္ျဖင့္ အားေပးၾကသူမ်ား၊ မွတ္ခ်က္မေပးေသာ္လည္း အျမဲဖတ္႐ႈၾကသူမ်ား၊ က်မေရးတာကို ႀကိဳက္ေသာ … မႀကိဳက္ေသာ … ထိုထိုသူမ်ား အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ရင္း ခဏ ႏႈတ္ဆက္လုိက္ပါတယ္။

***