သမိုင္းဆိုတာ ... ကဗ်ာတပုဒ္ ...

********
သမိုင္​းဆိုတာ ...
(၁)
.
စီးဆင္​း​ေနတဲ့ ျမစ္​တစင္​း ...
~~~~~~~~~~~
ၾသဂုတ္​လဆန္​းတုန္​းက Grade 8 နဲ႔ Grade 9 ​ေက်ာင္​းသား​ေတြကို သမိုင္​း စ သင္​ရတယ္​။ ကြၽန္​မ သမိုင္​း သင္​မယ္​ဆို​ေတာ့ ​ေက်ာင္​းသူတ​ေယာက္​က သမိုင္​းသင္​ရမွာ ပ်င္​းလိုက္​တာ စာသင္​ရင္​း အိပ္​​ေပ်ာ္​သြားမွာပဲ လို႔ ​ေျပာတယ္​။ အင္​း​ေလ ကြၽန္​မတို႔ ငယ္​ငယ္​ကလည္​း သမိုင္​းဆိုတာ ပ်င္​းစရာ ဘာသာရပ္​လို႔ သတ္​မွတ္​ခ့ဲတာပဲကိုး။
.
ငယ္​ငယ္​က ကြၽန္​မအပါအဝင္​ သူငယ္​ခ်င္​း အ​ေတာ္​မ်ားမ်ားက သမိုင္​းဘာသာရပ္​ကို ၿငီး​ေငြ႕ၾကတယ္​။ သမိုင္​းက်က္​ရမွာလည္​း ပ်င္​းတယ္​။ မွတ္​ရခက္​တ့ဲ ခုႏွစ္​သကၠရာဇ္​​ေတြ၊ နာမည္​​ေတြကိုလည္​း စိတ္​ပ်က္​ခ့ဲၾကတယ္​။ ဒါ​ေပမဲ့ သမိုင္​းစာ​ေမးပြဲ​ေတြနဲ႔ ​ေဝးကြာလာခ်ိန္​မွာ သမိုင္​းရဲ႕ အ​ေရးပါမႈ​ေတြကို တစတစ နားလည္​လာၿပီး သမိုင္​းပညာရပ္​ကို တန္​ဖိုးထားရ​ေကာင္​းမွန္​း သိလာခ့ဲတယ္​။

.

သမိုင္​းဆိုတာ ျပ႒ာန္​းစာအုပ္​ထဲမွာတြင္​ ရွိတာမဟုတ္​ဘူး၊ စာအုပ္​ထဲမွာပဲ ရပ္​​ေနတာ မဟုတ္​ဘူး၊ သမိုင္​းဟာ စီးဆင္​​းေနတဲ့ ျမစ္​တစင္​း ... ။
***
(၂)
.
အရိပ္ပမာ ...
~~~~~~~
သူတို႔ေလးေတြအတြက္ ျပ႒ာန္းစာအုပ္ကို ျဗိတိန္ႏိုင္ငံထုတ္ History of the World ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲက ေကာက္ႏုတ္ထားပါတယ္။ ဒီစၾကာဝဠာႀကီးနဲ႔ ၾကယ္ေတြ ျဂိဳဟ္ေတြ၊ ကိုယ္ေနထိုင္ရာ ကမၻာႀကီး ျဖစ္ေပၚလာပံုက အစျပဳျပီး ဒီေန႔ေခတ္ အထိ ႏွစ္အပိုင္းအျခားအလိုက္ ပံုေလးေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတာမို႔ စိတ္ဝင္စားစရာ စာအုပ္တအုပ္ပါပဲ။ စာသင္ႏွစ္ တႏွစ္တာ အတြင္း ဒီစာအုပ္ တအုပ္လံုးေတာ့ သင္ၾကားခ်ိန္ ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သမိုင္းက အဓိက ဘာသာရပ္ မဟုတ္တဲ့အတြက္ တပတ္ကို ၂ ခ်ိန္ပဲ ပါၿပီး အေတာ္အသင့္ ေလာက္သာ ေကာက္ႏုတ္ သင္ေပးရမွာပါ။
.
​ျပ႒ာန္းစာအုပ္ စမသင္ခင္ ...

ဝႈိက္​ဘုတ္​မွာ What is history? ဆိုတဲ့ ​ေမးခြန္​း​ေလး စ​ေရးၿပီး သူတို႔ကို ​ေမး​ေတာ့ အ​ေျဖ​ေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ​ေပးၾကပါတယ္​။ သူတို႔အ​ေျဖ​ေလး​ေတြကို စုစည္​း လိုက္​​ေတာ့ History ဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတဲ့ ​အ​ေျဖထြက္​လာတာ​ပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ ​ေနာက္​ထပ္​ ​Why is history important? ဆိုၿပီး ​ေမးခြန္​း​ေလး ​ထပ္​​ေမးလိုက္​ အ​ေျဖ​ေတြ စုစည္​းလိုက္​နဲ႔ အေမး အ​ေျဖ လုပ္​ရင္​း သင္​သြားလိုက္​တာ အခ်ိန္​ ကုန္​မွန္​းမသိ ကုန္​သြားပါ​ေရာ။
.
​အဆင္​့ဆင္​့ ​ေျပာင္​းလဲလာတဲ့ ယဥ္​​ေက်းမႈ၊ ယံုၾကည္​ကိုးကြယ္​မႈ၊ ဖန္​တီးမႈ၊ ႏိုင္​ငံ​ေရး၊ လူ​ေနမႈစနစ္​စတဲ့ အ​ေၾကာင္​း​ေတြကို ဥပမာ​ေလး​ေတြန႕ ​ေျပာျပ​ေတာ့ ​ေစာ​ေစာက "အိပ္​​ေပ်ာ္​သြားမွာပဲ" ဆိုတဲ့ ​ေက်ာင္​းသူ​ေလးလဲ မ်က္​လံုး​ေလး ​ေတာက္​ပၿပီး စိတ္​ဝင္​တစား နား​ေထာင္​၊ ​ေမးတဲ့ ေမးခြန္​း​ေတြကို တက္​တက္​ႂကြႂကြ ေျဖဆိုတာ ​ေတြ႕ရတယ္​။
.
​ကြၽန္​မတို႔ ​ေျပာၾက ဆိုၾက ​ေဆြး​ေႏြးၾကတဲ့ထဲမွာ ကမ႓ာ့သမိုင္​း၊ ျမန္​မာ့သမိုင္​း အကုန္​​စံုလို႔ပဲ။ ပတၱျမားင​ေမာက္​ပါသလို 9/11 လည္း ပါတယ္​။ King Henry VIII အ​ေၾကာင္​းပါသလို ဂဠဳန္​ဦး​ေစာလည္း ပါတယ္​။ သီ​ေပါမင္​း ပါ​ေတာ္​မူတာ ပါသလို ခ်ားလ္​စ္​နဲ႔ ဒိုင္​ယာနာ တို႔ရဲ႕ ဇာတ္လမ္း လည္း ပါတယ္​။ သူတို႔သိတာေတြလည္း သူတို႔ေျပာ၊ ကၽြန္မသိတာလည္း ကၽြန္မက ေျပာေပါ့ ... ။
.
ဒါေတြအားလံုးဟာ သမိုင္းပဲ မဟုတ္လား။ တိုင္းျပည္ ႏိုင္ငံတခုမွာမွ သမိုင္းရွိတာ မဟုတ္ဘူး၊ လူတိုင္းမွာ သမိုင္းရွိတယ္၊ သမိုင္းဆိုတာ ကိုယ္ ေရွ႕ကိုသြားတိုင္း ကိုယ့္ေနာက္မွာ အရိပ္လို အျမဲပါေနတာ ... ။
***
(၃)
.
ကဗ်ာတပုဒ္ ...
~~~~~~~~
သမိုင္းပညာရွင္ေတြရဲ႕ သမိုင္းဆိုင္ရာ အဆိုအမိန္႔ေတြ ေျပာတဲ့အခါ ...
ေဒါက္တာသန္းထြန္းေျပာတဲ့ “သမိုင္းကို ေလ့လာတာ မအေအာင္လို႔” ... ဆိုတာေလး ဦးဆံုးေျပာျပေတာ့ သူတို႔ သိပ္သေဘာက်ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား တေယာက္က ...
.
“အိမ္ေရာက္ရင္ ပါပါးကို သြားေမးရမယ္ ... သမိုင္းကို ဘာလို႔ ေလ့လာရတာလဲ ပါပါး သိလား လို႔ .... ဟားဟား ... ပါးပါး သိမွာမဟုတ္ဘူး တီခ်ာ ... ”

ေျပာၿပီး သူ႔ဟာသူ သေဘာေတြက်ေနေသးတာ။
.
သမိုင္းကို ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကေန သင္ခန္းစာယူၿပီး မေကာင္းတာဆိုလည္း ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ရေအာင္၊ ေကာင္းတာေတြကို ျပန္လည္ အသံုးခ်ရေအာင္ ... စသျဖင့္ ေျပာျပရင္း စစ္ဘုရင္ႀကီး နပိုလီယံရဲ႕ စကား၊ အေတြးအေခၚပညာရွင္ႀကီး George Santayana ရဲ႕ စကားေတြ ေရးေပးျဖစ္တယ္။
.
History is the version of the past events that people have decided to agree upon. 

(Napoleon Bonaparte)
.
Those who do not remember the past are condemned to repeat it.
(George Santayana)
.
သူတို႔ကို ေရးေပးခ့ဲတဲ့ quote သံုးခုအနက္ ကၽြန္မကေတာ့ အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ ရွယ္လီ ေျပာတာကို အႏွစ္သက္ ဆံုးပါပဲ။
.
ရွယ္လီက ခုလို ေျပာခဲ့သတဲ့။

History is a cyclic poem written by time upon the memories of man.
(Shelley, English poet)
.
သမိုင္းဆိုတာ ...
အမွတ္တရမ်ားစြာ​ကို
အခ်ိန္က ေရးဖြဲ႕ထားတဲ့
ကဗ်ာရွည္တပုဒ္ ... ။
... ... ...

***

က်င္လည္ရာ ဘဝမွာ ကာရန္ညီတဲ့ ကဗ်ာလွလွေလး တပုဒ္ ျဖစ္ေအာင္ ေရးဖြဲ႕ဖို႔ ႀကိဳးစားရပါဦးမယ္။
***
ေမဓာဝီ
17.08.17
10.17