ေရးခ်င္လ်က္ လက္တို႔ …

မေန႔က ပို႔စ္ရဲ႕ ကြန္မန္႔မွာ ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္က ခုလို ေမးထားပါတယ္။

TZA said...
အစဥ္အားေပးလ်က္ပါမေမ..
တခုေလာက္ေမးလိုပါတယ္၊ စာလံုးေပါင္းကိစၥပါပဲ၊ အဟဲ..
ဒါေပမယ့္ နဲ႔ ဒါေပမဲ႔ ဘယ္ဟာမွန္သလဲခင္ဗ်ာ။
ေနာက္ၿပီး ေအာက္ကျမင့္ကို ဘယ္အခ်ိန္မွာ အကၡရာရဲ႔ ေအာက္တည့္တည့္မွာ ႐ိုက္(ေရး)သင့္ၿပီးဘယ္အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ေဘးဖက္မွာ ႐ုိက္(ေရး)သင့္ပါသလဲ။ ဥပမာ မဲ႔ နဲ႔ မဲ့ ဆိုတာမွာ အေရွ႔က မဲ႔က မွန္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ေပမယ့္ မယ့္ နဲ႔ မယ္႔ က်ေတာ႔ ဘယ္ဟာ အမွန္မွန္း မသိဘူးခင္ဗ်ာ။
မေမ က်န္းမာပါေစ။
6/10/2007 4:31 PM

ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္ရဲ႕ ဒီကြန္မန္႔ဟာ က်မေရးခ်င္ေနတုန္း လက္လာတို႔လိုက္ သလိုပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္းေလးေတြ က်မေရးခ်င္ေနတာၾကာပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ … ဒီအေၾကာင္းအရာေတြခ်ည္း အပ္ေၾကာင္းမထပ္ခ်င္ ေသးတာေၾကာင့္ ခဏေလး လက္လွ်ဳိထားရတာပါ။

ခုေတာ့ ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္ ေမးလာတာနဲ႔ ေရငတ္တုန္း ေရတြင္းထဲက်သလို …ေရးခ်င္တာေလးေတြ (ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆိုင္) အကုန္ထည့္ ေရးလိုက္ပါၿပီ။ ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္ေရ ..ေမးမိတာ မွားပါတယ္လို႔ေတာ့ မညည္းလိုက္ပါနဲ႔ေနာ္။ အျပည့္အစံုေလး ေရးခြင့္ျပဳပါ။
***
ဒါေပမယ့္ နဲ႔ ဒါေပမဲ့ မွာ … “ဒါေပမဲ့” က အမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ (ျမန္မာစာ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုႏွင့္ ခြဲထား စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၉၃)

ေနာက္တခုအေမးကို မေျဖခင္ ၾကံဳႀကိဳက္လို႔ ၾကားျဖတ္ၿပီး ေျပာခ်င္တာကေတာ့ “ေအာက္ကျမင့္” ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေလးကိုပါ။ “ေအာက္ကျမင့္” ဆိုၿပီး ေရးေလ့ရွိၾကတာကို ခဏခဏ ဖတ္ဖူးတဲ့အတြက္ အခုလိုေျပာရျခင္းပါပဲ။ အမွန္ တကယ္က “ေအာက္ကျမစ္” ျဖစ္ပါတယ္။ “ေအာက္ျမစ္” လို႔လည္း သံုးေလ့ ရွိပါတယ္။ ေအာက္ကျမင့္ မဟုတ္ပါဘူး။

ေအာက္ျမစ္ဟု ေခၚပံု
ရွည္ေနတဲ့အသံကို တိုေအာင္၊ ေလးေနတဲ့အသံကို ေပါ့ေအာင္ ေအာက္မွေနၿပီး တားျမစ္ေသာေၾကာင့္ ေအာက္ျမစ္လို႔ ေခၚရျခင္း ျဖစ္ပါသတဲ့။
ဥပမာ … ငါ ဆိုတဲ့ ပုဒ္မွာ ေအာက္ျမစ္ထည့္လိုက္တဲ့အခါ .. ငါ့ ဆိုျပီး ျဖစ္သြား ပါတယ္။ ငါ (သံရွည္) မွ ငါ့ (သံတို)ျဖစ္ေအာင္ ေအာက္ကေန တားျမစ္လိုက္ တဲ့အတြက္ ဒီသေကၤတေလး ( -့) ကို ေအာက္ျမစ္လို႔ ေခၚရျခင္းပါပဲ။

ေအာက္ျမစ္ေရးထံုး နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာရရင္ေတာ့ …
ေအာက္ျမစ္ဟာ …ေအ၊ အဲ၊ ေအာ၊ အို စတဲ့ သရေတြမွာမွီတဲ့အျပင္ င၊ ဉ၊ ဏ ၊ န၊ မ၊ ဠ၊ လ၊ ယ စတဲ့ စာလံုးေတြနဲ႔ သတ္တဲ့ စာလံုးေတြမွာလည္း မွီပါတယ္။
ဥပမာ ..ေမ့၊ မဲ့၊ ေမာ့၊ မို႔၊ မင့္၊ မန္႔၊ မယ့္ .. စသည္။

ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္အကၡရာရဲ႕ ေအာက္မွာ႐ိုက္သင့္သလဲ ဆိုတာကေတာ့ က်မ လက္ခံတဲ့ အယူအဆနဲ႔ ေျဖပါရေစ။

* မဲ့ - မယ့္
မ-ေနာက္ပစ္-ေအာက္ကျမစ္ ( မဲ့ ) နဲ႔ ( မဲ႔ ) မွာ က်မႏွစ္သက္တာကေတာ့ ( မဲ့ ) ကိုပါ။
အားလံုးသိတဲ့အတိုင္း ျမန္မာစာလံုး ႐ိုက္တဲ့ေနရာမွာ ေအာက္ကျမစ္ဟာ ေဖာင့္ အမ်ဳိးအစားေပၚမူတည္ၿပီး ေနရာအမ်ဳိးမ်ဳိးမွာရွိပါတယ္။ တေခ်ာင္းငင္တို႔ ယပင့္ တို႔ စတာေတြပါလာရင္ ေအာက္ကျမစ္ကို စာလံုးရဲ႕ ေအာက္တည့္တည့္မွာ ႐ုိက္လို႔အဆင္မေျပတာေၾကာင့္ ခုလို ေနရာလႊဲရျခင္းလို႔ မွတ္ယူပါတယ္။
(မယ့္) ဆိုတဲ့စာလံုးမွာေတာ့ မ-ယပက္လက္သတ္-ေအာက္ကျမစ္ လို႔ ေရးတဲ့ အတြက္ ယ-ပက္လက္သတ္ရဲ႕ ေအာက္တည့္တည့္မွာ ေအာက္ကျမစ္က ရွိေနရ မယ္ လို႔ က်မကေတာ့ ယူဆပါတယ္။ (ဒါကေတာ့ က်မအယူအဆ မွ်သာပါ)
ဒါေပမဲ့ ( မို႔ ) ဆိုတဲ့စာလံုး႐ုိက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ေအာက္ကျမစ္က ေဘးနားေလး နည္းနည္းထြက္ေနမွ တေခ်ာင္းငင္နဲ႔ လြတ္ႏိုင္မွာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဘးနားလႊဲ ေနတဲ့ ေအာက္ျမစ္ကိုသံုးမွ အဆင္ေျပပါမယ္။

ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္ရဲ႕ အေမးကေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ … မေမးဘဲနဲ႔ ေျပာခ်င္တာေလးေတြလည္း ရွိေနလို႔ တလက္စတည္း ေျပာပါရေစဦး။
***
“ဟ-ထိုး”
ဟ-ထိုးက ပါဠိမွာ ပါဌ္ဆင့္စာလံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပါဌ္ဆင့္ဖတ္နည္းနဲ႔ ဖတ္ရပါမယ္။ (ပါဠိေမြးစားတဲ့စာလံုးကလြဲၿပီး ျမန္မာမွာေတာ့ ဖတ္စရာမလိုပါဘူး)
ဥပမာ - ဇိ၀ွါ - ဇိ၀္၀ွါ = ဇိန္၀ွါ (အိ-သရ ေနာက္မွာကပ္တဲ့ ၀-သတ္ဟာ န-သတ္ သံ ထြက္ပါတယ္) တဏွာ = တဏ္ဏွာ စသည္။
ဟ-ထိုးကို င၊ ဉ ၊ ဏ ၊ န၊ မ ၅-လံုးနဲ႔ ယ၊ ရ၊ ဠ၊ လ၊ ၀ တို႔မွာပဲ ယွဥ္ကပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ခြၽင္းခ်က္အေနနဲ႔ သ-ယပင့္မွာလည္း ဟ-ထိုးယွဥ္ကပ္ပါေသးတယ္။
ဥပမာ - အလို႔ငွာ၊ ညွင္းဆဲ ၊ တဏွာ၊ ႏွာေခါင္း၊ မွာတမ္း၊ ယွဥ္တြဲ၊ ႐ွာေဖြ၊ ဒေဠွ၊ ေလွေလွာ္၊ လက္ေ၀ွ႕၊ အသွ်င္ … စသည္။

“ေသးေသးတင္” (နိဂၢဟိ္တ္)
ေသးေသးတင္ဟာ အ၊ ဣ (အိ)၊ ဥ စတဲ့ သရ ၃-လံုးမွာပဲ မွီပါတယ္။
အ - သရ၌ မွီပံု … ကံ၊ ထံ၊ ၾကံ၊ ..
ဣ (အိ) -သရ၌ မွီပံု … တာ၀တိ ံသာ
ဥ (အု) - သရ၌ မွီပံု .. ကံု၊ ထံု၊ ပံု၊ ခ်ဳံ၊ စသည္ ..ျဖစ္ပါတယ္။

“၀စၥေပါက္” (၀စိၥေပါက္ - ၀ိသဇၹနီ)
၀စၥေပါက္ဟာ အာ၊ ဤ(အီ)၊ ဦ (အူ) ၊ ဧ (ေအ)၊ အဲ၊ အို စတဲ့ သရတို႔မွာမွီတဲ့ အျပင္ င၊ ဉ၊ န၊ မ၊ သတ္တဲ့ေနရာ၊ ေသးေသးတင္အဆံုးရွိတဲ့ အကၡရာ စသည္တို႔မွာ မွီပါတယ္။
ဥပမာ …
မား၊ မီး၊ မူး၊ ေမး၊ မဲး၊ မိုး (ယခင္က အဲ သရမွာ ၀စၥေပါက္ ကပ္ေရး ေလ့ရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီေရးထံုး မရွိေတာ့ပါဘူး။)
မင္း၊ မည္း၊ မန္း၊ မမ္း၊ မုံး၊ ထံုး၊ ခ်ဳံး၊ စသည္။

ဒီေနရာမွာ အလ်ဥ္းသင့္လို႔ ဟိုတေန႔ကတင္တဲ့ ၁၂-ရာသီမိုး ကဗ်ာထဲမွာ ပီအိုင္အက္စ္အိုင္ (ေခၚ) ပိစိ ရဲ႕ ကြန္မန္႔ထဲက အေမးကို ေျဖလုိက္ပါဦးမယ္။ ႏွံး - ဆိုတဲ့ စာလံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပါ။
အသံထြက္အားျဖင့္ ေသးေသးတင္ဟာ မ-သတ္သံ ထြက္ရပါတယ္။
ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ - ကို အသံထြက္ အမွန္နဲ႔ဆိုရင္ ..
ဗုဒ္ဓမ္ (မ-သတ္သံ ပါးစပ္ပိတ္)
သရဏမ္ (၎အတိုင္း) ဆိုရပါမယ္။
ဒါေၾကာင့္ … ႏွံ ကို ႏွန္ လို႔ န-သတ္နဲ႔ ေရးမယ္ ဆိုရင္ မွားပါတယ္။
“ျပာသိုခ်မ္းျပင္း၊ ဆီးႏွင္းေရာယွက္၊ ႏွံးပံုဖ်က္” ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ႏွံး = ႏွမ္းလို႔ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွသာအသံထြက္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အဓိပၸါယ္အားျဖင့္ လည္းေကာင္း ျပည့္စံုမွန္ကန္ပါတယ္။

“၀-ဆြဲ”
၀-ဆြဲဟာ ပါဠိမွာေတာ့ ပါဌ္ဆင့္ပါပဲ။ (အုပ္စုမဲ့ဗ်ည္း ၀-နဲ႔ဆင့္ထားတာပါ)
ဥပမာ - ဒိတြာ ဆိုရင္ ဒိတ္တ၀ါ လို႔ ဖတ္ရပါမယ္။ သတြာ ေရးထံုးလည္း ျမင္ဖူးၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ သတ္တ၀ါ လို႔ အသံထြက္ရပါမယ္။ သတၱ၀ါနဲ႔ တူတူပဲေပါ့။
ျမန္မာစာလံုးေတြကို ဖတ္တဲ့အခါမွာေတာ့ ပါဌ္ဆင့္ဖတ္နည္းလို႔ ဖတ္စရာ မလို ေတာ့ပါဘူး။ ေ၀းကြာ၊ ခြဲခြါ၊ ျမန္စြာ .. စသည္။

ငယ္ငယ္က စာစဖတ္ေတာ့ ၀-ဆြဲေလးေတြက ၀-ဆြဲသာဆိုတယ္ ၀လံုးလို ၀ိုင္း မေနပါလား၊ ႀတိဂံပံုေတြခ်ည္းပဲ လို႔ က်မ စိတ္ထဲ က်ိတ္ၿပီး ေစာဒကတက္မိ တယ္။ ဘယ္သူမွေတာ့ ေမးမၾကည့္မိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ စာအုပ္တအုပ္ ဖတ္ရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ က်မရဲ႕ ေစာဒကစိတ္ေတြ ေက်ပ်က္ကာ ေက်နပ္ခဲ့ရပါတယ္။

၀-ဆြဲေရးနည္း နိသ်ည္းကို ဒုတိယ ေက်ာ္ေအာင္စံထား ဆရာေတာ္ဘုရားက ခုလို ညႊန္ၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသတဲ့။ ႐ႈပါ။


အဲဒီေခတ္က စာေတြကို ေပထက္အကၡရာတင္တာေၾကာင့္ စာေၾကာင္းေတြက တေၾကာင္းနဲ႔တေၾကာင္း ကပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုကပ္တဲ့အခါမွာ အထက္နဲ႔ ေအာက္စာလံုးေတြ ေရာေထြးႏိုင္ၿပီး လံုးႀကီးတင္နဲ႔ ၀-ဆြဲမွားမွာစိုးတာေၾကာင့္ ခုလို ဆရာေတာ္က သတ္မွတ္ခဲ့ရျခင္းပါပဲ။

ပံုႏွိပ္စက္ေတြေပၚလာၿပီး ခဲစာလံုးနဲ႔စာစီတဲ့ေခတ္မွာ ၀-ဆြဲကို ၀-လံုးလို ၀ိုင္း၀ိုင္း စက္စက္ မဟုတ္ဘဲ ႀတိဂံ လို အခြၽန္ေလးေတြခ်ည္း ဖတ္ခဲ့ျမင္ခဲ့ရတာဟာလည္း ခဲစာလံုးနဲ႔ စာစီတဲ့အခါ ေျပာင္းျပန္ၾကည့္ၿပီး စီရတာမို႔ ၀-လံုးလို ၀ိုင္းစက္စက္ လုပ္ထားရင္ စာစီသမားအေနနဲ႔ လံုးႀကီးတင္နဲ႔ (အထက္ေအာက္) မွားႏိုင္တာမို႔ ခုလို ႀတိဂံပံုစံ ျပဳလုပ္တယ္ဆိုတာ ဒီစာဖတ္ၿပီးမွ သိခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွိၾကီးမ်ား အေျမာ္အျမင္ႀကီးေပစြလို႔ စိတ္ထဲ ၾကည္ညိဳမိပါရဲ႕။

ခု …. တိုးတက္ေခတ္မီေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေခတ္မွာေတာ့ ေျပာင္းျပန္ေတြ ေဇာက္ထိုးေတြ အထက္ေအာက္ေတြ မွားစရာမလိုေတာ့တာေၾကာင့္ ၀-ဆြဲမွန္သမွ် ၀ိုင္း၀ိုင္းစက္စက္ ေရးလို႔ရေနၿပီေပါ့။ ဘာကိုမွ ငဲ့စရာမလို၊ အထင္ အျမင္မွားမွာလည္း စိုးရိမ္စရာ မလိုေတာ့ဘူး မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာေဖာင့္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ ၀-ဆြဲေတြဟာ ၀-လံုးေလးေတြလို ၀ိုင္း၀ိုင္းစက္စက္ေလးေတြ ျဖစ္ေနၾကေတာ့တာ ထင္ပါရဲ႕။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တခါတရံ ေတာ့ ႀတိဂံပံုစံ ၀ဆြဲေလးေတြပါတဲ့ ပံုႏွိပ္စာလံုးေလးေတြကို လြမ္းေတာ့ အလြမ္းသား … ။
***
ကိုသန္႔ဇင္ေအာင္က လက္လာတို႔တဲ့အတြက္ က်မလည္း ေရးမိေရးရာေတြ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း ေလွ်ာက္ေရးေနမိပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္း စာအုပ္ႀကီးေတြ ကိုးကားလို႔ပဲေပါ့ … ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ … က်မရဲ႕ အားထုတ္မႈဟာ တစံုတေယာက္အတြက္ အက်ဳိးရွိမယ္ အသံုး၀င္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ … ၀မ္းသာပီတိ ျဖစ္ရမွာပါပဲ လို႔ ေျပာရင္း ေရးခ်င္လ်က္ လက္တို႔ကို ဒီမွာပဲ အဆံုးသတ္လိုက္ပါတယ္။
***
ေမတၱာျဖင့္

ေမဓာ၀ီ
၁၁၊ ဇြန္၊ ၂၀၀၇
၀၀း၁၀ နာရီ

ကိုးကား ။ … ။
(၁) ဟံသာ၀တီ ဦးဘရင္၏ ျမန္မာစာ အေျချပ
(၂) ဒဂုန္ဦးစန္းေငြ၏ သဒၵါကိုေလ့လာျခင္း