သို႔
ကိုျပဴးက်ယ္ ...
ေပးစာေတြ မေရးျဖစ္တာ နည္းနည္းၾကာသြားလို႔ စိတ္ခုေနျပီလား မသိ။ က်မလည္း ဟိုဟို ဒီဒီ အလုပ္႐ႈပ္ (ခ်င္ေယာင္ေဆာင္)ေနလို႔ ေပးစာကို ခဏ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လက္ကသာ မအားေပမဲ့ စိတ္ကေတာ့ အျမဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်မကြန္ပ်ဴတာ ေဘးနားက စာအုပ္စင္ေပၚက ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းႀကီးကို တေန႔သံုးခါ (အနည္းဆံုး) မ်က္ေစာင္းထိုး ၾကည့္ေနမိ ပါတယ္။ ၾကည့္သာၾကည့္မိ လက္ကမေရာက္ေတာ့ လ်စ္လ်ဴ႐ႈသလို ျဖစ္သြားခဲ့ရ တာပါပဲ။
ဒီေန႔ေတာ့ျဖင့္ မ်က္ေစာင္းထိုး႐ံုမွ်မက … ဆြဲကိုင္ယူငင္ျပီး ေရးလိုက္ပါၿပီရွင္ … ။ ဖတ္ၾကည့္ပါဦး …ေနာ္။
***
ဒီကေန႔ ေဖာ္ျပမယ့္ အခန္းကေတာ့ ေလးလံုးစပ္ကဗ်ာခန္းမွာမွ ရတု စပ္နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရတုစပ္နည္းက ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ ရတုကဗ်ာရဲ႕ သေဘာလကၡဏာကို အကုန္အစင္ သိၿပီးရင္ေတာ့ ပ်ဳိ႕၊ ေမာ္ကြန္း၊ ရကန္၊ အဲခ်င္း၊ အိုင္ခ်င္း၊ အန္ခ်င္း တို႔ကိုလည္း အကုန္လြယ္ကူ နားလည္ႏိုင္မယ္လို႔ အမွာစကားမွာ ေရးသားထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
I. ရတုဆိုတဲ့ စာလံုး ကို အမည္အားျဖင့္ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ …
(၁) သဘင္၊ အခမ္းအနား၊ အေျခအေန စတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္တမ်ဳိး၊
(၂) အခါရာသီ ဆိုတဲ့အနက္ကိုေဖာ္တဲ့ သကၠဋဘာသာ ရိတုက ေရြ႕ေလ်ာလာတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္တမ်ဳိး၊
(၃) စီကံုးဖြဲ႕ဆိုအပ္တဲ့ ကဗ်ာလကၤာ ကို ေဖာ္ျပတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္၊
စသျဖင့္ ၃-မ်ဳိးရွိပါတယ္။
ဒီလို ၃-မ်ဳိး ၃-စားရွိတဲ့ ရတု အဓိပၸါယ္ေတြကို ခုလို ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားတာ လည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။
(၁) ရတု ဥပမာ -
* က်ဴးခ်ီပဥၥင္၊ သဘင္ေပ်ာ္မႈ၊ မင္းရတုျဖင့္၊ ရြယ္ႏုထြားမြတ္ … ။
* ရႊင္ၿပံဳးေပ်ာ္ပါး၊ နဂါးတို႔မႈ၊ ရတုသဘင္၊ ပဥၥင္တူရိယာ …. ။
*ျမစ္ခြင္အလံုး၊ မဆံုးေလမႈ၊ ေရရတု၀ယ္၊ ျပည္သူ႔ဦးေခါင္း …. ။
* သည္းၾကားလြန္ၾကင္၊ မိခ်စ္ရွင္အား၊ သဘင္ရတု၊ မင္းမႈပိုက္ျဖား …. ။
* စေျမာင္ေရႊသိုင္း၊ ရီ႐ိုင္းေရာ႐ု၊ မင္းရတုျဖင့္၊ မင္းမႈမင္းေလွ်ာက္ … ။
(၂) ရတု ဥပမာ -
* သန္ေဆာင္းခါေႏြ၊ သံုးေထြဥတု၊ ရတုေျခာက္လီ၊ ရာသီသာစြာ့၊ ဆဲ့ႏွစ္လတြင္။
* မပူမေလာင္၊ မေခါင္မိုးေလ၊ သံုးေထြရတု၊ ညီသမႈျဖင့္၊ ေတာင္သူ႔ေတာသား။
* နန္းေတာင္းမ်ားလွ်င္၊ ငါးရာ့ခုနစ္ဆယ္၊ စြန္းကယ္သံုးခု၊ ရတုသစ္ဆင္း။
* နယုန္တြယ္တာ၊ နံကာပန္းလု၊ ရတုသစ္ဆင္း၊ ေတာ္သလင္းလွ်င္။
* ဂိမႏၱဟု၊ သာလွေပ်ာ္မႈ၊ သည္ရတု၌၊ ညြန္႔ႏုဆဲဆဲ။
(၃) ရတု ဥပမာ -
* တတ္ေသာ္ေကာင္းဟု၊ ညွင္းေစာင္းကဗ်ာ၊ လကၤာရတု၊ ေရးသားမႈႏွင့္။
* သိပၸေခါင္ထြတ္၊ တတ္ပါေစခ်ည္း၊ ဖြဲ႕နည္းကဗ်ာ၊ လကၤာရတု၊ ဆိုမႈရြရြ။
* ၀ွန္တက္ပညာ၊ လကၤာရတု၊ ဆိုမႈရြရြ၊ ၾကားကစိတ္၀မ္း၊ သူ႔နားခ်မ္းလိမ့္။
*ျပလတ္ပိမ့္ငွါ၊ ဤအခါတည့္၊ ကဗ်ာရတု၊ ဆိုမႈစီကံုး၊ အစဥ္ထံုးကား။
*ေအးႀကိဳက္ခ်ည္ခ်ည္၊ ဖ်ည္ဖ်ည္ညွင္းညွင္း၊ သီခ်င္းရတု၊ ေပ်ာ္မႈတသီး။
စသျဖင့္ …ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါကို ထည့္ျပီး ေရးေပးရတာကေတာ့ ရတု ဆိုတာ ဤကဲ့သို႔ အဓိပၸါယ္အသီးသီး ရွိတယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္လို႔ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ႀကံဳႀကိဳက္လို႔ က်မအေဖ ႀကံဳခဲ့ရဖူးတာေလး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အေဖက သူ႔ရဲ႕ ကဗ်ာတပုဒ္မွာ …
ဥတုသံုးလီ၊ ရာသီေႏြလ
မိုးမွ တတန္၊ ေဆာင္းေရာက္ျပန္။
ဖန္ဖန္ေရြ႕ေလ်ာ၊ ဒီသေဘာႏွင့္
သဘာ၀တၳ၊ နိယာမကို
သိၾကျမင္႐ႈ၊ ရတုအညီ .. တခုစီ
ျဖစ္တည္ပ်က္ခ်ဳပ္၊ မဆုတ္မနစ္
အသစ္သစ္မို႔ …
ႏွစ္သက္စဖြယ္ …ျမတ္ႏိုးဖြယ္ … ။
“ရတုအညီ၊ တခုစီ …” ဆိုျပီး စပ္ဆိုထားပါတယ္။ အေဖ ဆိုလိုတဲ့ ရတုက ရာသီ အခ်ိန္အခါဆိုတဲ့ အနက္ကိုေဖာ္ျပတဲ့ရတုပါ။ ဒါကို တျခားတဦးက နားမလည္ ေတာ့ အေဖ့စာသား မွားေနတယ္ဆိုၿပီး ဥတုအညီ - တခုစီလို႔ ျပင္လိုက္ပါသတဲ့။ အဲဒီလိုျပင္သူဟာ ဂီတစာဆိုအမည္ခံ တဦးျဖစ္ပါတယ္။ ကဲ … ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ေနာ္။
ရတုဆိုတဲ့ အသံုးကို ဆရာႀကီးမင္းသု၀ဏ္ရဲ႕ “ခါေႏြဆန္းေတာ့လြမ္းမိတယ္” ကဗ်ာ မွာလည္း သတိထားမိဖူးပါတယ္။
ဆန္းစခါေႏြ၊ သာတေပါင္းမို႔ ညွာေညာင္းေၾကြ
ေျပေျပေရာ႐ု၊ ျမအေသြး ေရႊေရးလုလို႔
ရတုအညီ၊ ေျမသို႔သက္တဲ့ ေရာ္ရြက္ရီကို … ….
ဒါကေတာ့ ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းမွာ မပါတဲ့ က်မရဲ႕ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့။ အဲဒါခဏရပ္ လို႔ ဆက္ၿပီးေျပာၾကပါစို႔။
II. အမည္အားျဖင့္ ၿပီးေတာ့ … အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ …
(၁) ဧကပိုဒ္ရတု
(၂) အျဖည့္ခံရတု
(၃) ပိုဒ္စံုရတု … ဆိုၿပီး ၃ မ်ဳိး ရွိပါတယ္။
အဲဒီ ၃-မ်ဳိးထဲက ပိုဒ္စံုရတုမွာ …
က) သံုးခ်က္ညီ ပိုဒ္စံု
ခ) သတ္ေစ့ႏွက္-သံုးခ်က္ညီ ပိုဒ္စံု
ဂ) ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံု
ဃ) စၾကာ ပိုဒ္စံု
င)ေတာင့္တဲတြန္႔ ပိုဒ္စံု
ဆိုၿပီး အခ်ီ အခ် အစပ္ကာရန္ ကြဲျပားေသာအားျဖင့္ ငါးမ်ဳိး ထပ္ခြဲပါတယ္။
III. ပိုဒ္ေရအားျဖင့္ …
အခ်ီပိုဒ္ ေခၚ အစပိုဒ္နဲ႔ အခ်ပိုဒ္ေခၚ အဆံုးပိုဒ္ အပါအ၀င္ အနည္းဆံုး ၇ ပိုဒ္မွ ၁၀၈ ပိုဒ္ အထိ ထားရွိႏိုင္ပါတယ္။
IV. အခ်ီအခ်အားျဖင့္ …
(၁) ထူးဆန္းေထြလာ - သံုးပိုဒ္လံုး အရွည္အတို မညီ။ အခ်ီအခ် မတူ။
(၂) ညြန္႔ရွင္ - အသတ္ရွိေသာ စာလံုးျဖင့္သာ ခ်ျခင္း။
(၃)ေပါက္ျပ - အသတ္အကၡရာ ပါ-မပါ အခ်ီအခ် ညီမွ်ျခင္း။
(၄) ငံုဖူး - ၍ ဟူေသာအကၡရာ မပါေစဘဲ ခ်ီခ်ျခင္း။
(၅) ပုလဲသြယ္ - အသတ္အကၡရာ၊ ၍-အကၡရာပါေစၿပီး ခ်ီခ်ျခင္း။
(၆) လည္ကုပ္ခ်ီ -ေရွ႕ပုဒ္၏ ဒုတိယအကၡရာ တတိယအကၡရာ တမ်ဳိးမ်ဳိးကို အဓိပၸါယ္ယူၿပီး ေနာက္ပုိဒ္တြင္ ခ်ီျခင္း။
(၇) အဖ်ားေကာက္ -ေရွ႔ပုဒ္၏ အခ်တြင္ပါေသာ အကၡရာကို၎၊ အဓိပၸါယ္ကို ၎ အဖ်ားမွေကာက္ယူ၍ ခ်ီျခင္း။
(၈)ေရႊေလာင္းပ်ံ - က, စ, တ, ယ, ပ, ရ, မ အကၡရာတို႔ျဖင့္ ခ်ီခ်ျခင္း။
(၉)ေသာ္တာေရာင္ - အသတ္တူ၊ အသံတူ၊ ကာရန္တူ ခ်ျခင္း။
(၁၀) ကကၠဴဆူး - သံုးပိုဒ္လံုး အရွည္အတို ညီမွ်၍ အခ်ီအခ် ကာရန္ မညီျခင္း။
(၁၁)ေနေရာင္ျခည္ေျပး - က, တ, ထ အကၡရာ တလံုးလံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၂)ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္ - ၀ဏၰ တလံုးတလံုးၾကားတြင္ပါ၍ အသတ္အကၡရာ ျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၃) ညြန္႔ဟံု - ၀သတ္ အကၡရာမ်ား၍ ခ်ျခင္း။
(၁၄) ခိုင္ညြန္႔ခက္ျဖာ - ၇-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၅) မဏိဆံက်င္ - ၉-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၆) အာသာ၀တီ၀စၦံ - ၁၀-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၇) မဏိဦးျပည္း - ၁၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၈)ေဇာ္တခိုင္လံုး - ၁၉-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၉) မျပတ္ေကသာ - ၂၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၂၀) ဇမၺဴ႕သေျပသီးမွည့္ - ၃၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
……..(အဲဒီထက္ ပိုၿပီး မခ်ရဘူးလို႔ ဆိုထားပါတယ္။)
(၂၁) ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ - ပထမပိုဒ္ႏွင့္ တတိယပိုဒ္ကို သံတူခ်ၿပီး ဒုတိယပိုဒ္ကို သံကြဲခ်ျခင္း။
(၂၂) ဘီလူးရယ္ - သ႐ူပ၊ သ၀ဏၰ ျဖစ္ေသာ အကၡရာ အသတ္အသံတို႔ျဖင့္ လွီးလြဲျပဳျခင္း။
(၂၃) စာက်ဳိး - (င) ႏွင့္ (ည), (တ) ႏွင့္ (ပ), (န) ႏွင့္ (မ), စပ္ျခင္း ခ်ီခ်ျခင္း။
(၂၄) စာဆန္း - အထက္ပါနည္းတို႔မွ တပါး ထားလိုတိုင္း အကၡရာတို႔ျဖင့္ ခ်ီခ်ျခင္း။ အသတ္အသံ ကာရန္ မညီညြတ္ျခင္း။
(၂၅) စာတံုး - (င) ႏွင့္ (ည), (တ) ႏွင့္ (ပ), (န) ႏွင့္ (မ) စပ္ျခင္း၊ ခ်ီခ်ျခင္း။ (စာက်ဳိးႏွင့္ တူသည္။)
အဲဒီ ၂၅ မ်ဳိးကေတာ့ က၀ိက႑ပါသ က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိး ပါပဲ။
ကဗ်ာသာရတၳသၿဂၤ ိဳဟ္က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၄၁-မ်ဳိး လည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ မ်ားလြန္းလို႔ ႐ိုက္မျပႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ရတုေရးဖြဲ႕နည္းေတြကလည္း မ်ားလြန္းလွတာမို႔ ဒီတပတ္ေတာ့ ဒီေလာက္ပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါရေစလို႔ … ကိုျပဴးက်ယ္နဲ႔တကြ … ျမန္မာကဗ်ာခ်စ္သူ အေပါင္းကို ေတာင္းပန္လိုက္ပါတယ္ ရွင္ … ။
***
ေမတၱာျဖင့္
ေမဓာ၀ီ
6. 6. 2007
10:00 am
ကိုျပဴးက်ယ္ ...
ေပးစာေတြ မေရးျဖစ္တာ နည္းနည္းၾကာသြားလို႔ စိတ္ခုေနျပီလား မသိ။ က်မလည္း ဟိုဟို ဒီဒီ အလုပ္႐ႈပ္ (ခ်င္ေယာင္ေဆာင္)ေနလို႔ ေပးစာကို ခဏ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လက္ကသာ မအားေပမဲ့ စိတ္ကေတာ့ အျမဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်မကြန္ပ်ဴတာ ေဘးနားက စာအုပ္စင္ေပၚက ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းႀကီးကို တေန႔သံုးခါ (အနည္းဆံုး) မ်က္ေစာင္းထိုး ၾကည့္ေနမိ ပါတယ္။ ၾကည့္သာၾကည့္မိ လက္ကမေရာက္ေတာ့ လ်စ္လ်ဴ႐ႈသလို ျဖစ္သြားခဲ့ရ တာပါပဲ။
ဒီေန႔ေတာ့ျဖင့္ မ်က္ေစာင္းထိုး႐ံုမွ်မက … ဆြဲကိုင္ယူငင္ျပီး ေရးလိုက္ပါၿပီရွင္ … ။ ဖတ္ၾကည့္ပါဦး …ေနာ္။
***
ဒီကေန႔ ေဖာ္ျပမယ့္ အခန္းကေတာ့ ေလးလံုးစပ္ကဗ်ာခန္းမွာမွ ရတု စပ္နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရတုစပ္နည္းက ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ ရတုကဗ်ာရဲ႕ သေဘာလကၡဏာကို အကုန္အစင္ သိၿပီးရင္ေတာ့ ပ်ဳိ႕၊ ေမာ္ကြန္း၊ ရကန္၊ အဲခ်င္း၊ အိုင္ခ်င္း၊ အန္ခ်င္း တို႔ကိုလည္း အကုန္လြယ္ကူ နားလည္ႏိုင္မယ္လို႔ အမွာစကားမွာ ေရးသားထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
I. ရတုဆိုတဲ့ စာလံုး ကို အမည္အားျဖင့္ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ …
(၁) သဘင္၊ အခမ္းအနား၊ အေျခအေန စတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္တမ်ဳိး၊
(၂) အခါရာသီ ဆိုတဲ့အနက္ကိုေဖာ္တဲ့ သကၠဋဘာသာ ရိတုက ေရြ႕ေလ်ာလာတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္တမ်ဳိး၊
(၃) စီကံုးဖြဲ႕ဆိုအပ္တဲ့ ကဗ်ာလကၤာ ကို ေဖာ္ျပတဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္၊
စသျဖင့္ ၃-မ်ဳိးရွိပါတယ္။
ဒီလို ၃-မ်ဳိး ၃-စားရွိတဲ့ ရတု အဓိပၸါယ္ေတြကို ခုလို ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားတာ လည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။
(၁) ရတု ဥပမာ -
* က်ဴးခ်ီပဥၥင္၊ သဘင္ေပ်ာ္မႈ၊ မင္းရတုျဖင့္၊ ရြယ္ႏုထြားမြတ္ … ။
* ရႊင္ၿပံဳးေပ်ာ္ပါး၊ နဂါးတို႔မႈ၊ ရတုသဘင္၊ ပဥၥင္တူရိယာ …. ။
*ျမစ္ခြင္အလံုး၊ မဆံုးေလမႈ၊ ေရရတု၀ယ္၊ ျပည္သူ႔ဦးေခါင္း …. ။
* သည္းၾကားလြန္ၾကင္၊ မိခ်စ္ရွင္အား၊ သဘင္ရတု၊ မင္းမႈပိုက္ျဖား …. ။
* စေျမာင္ေရႊသိုင္း၊ ရီ႐ိုင္းေရာ႐ု၊ မင္းရတုျဖင့္၊ မင္းမႈမင္းေလွ်ာက္ … ။
(၂) ရတု ဥပမာ -
* သန္ေဆာင္းခါေႏြ၊ သံုးေထြဥတု၊ ရတုေျခာက္လီ၊ ရာသီသာစြာ့၊ ဆဲ့ႏွစ္လတြင္။
* မပူမေလာင္၊ မေခါင္မိုးေလ၊ သံုးေထြရတု၊ ညီသမႈျဖင့္၊ ေတာင္သူ႔ေတာသား။
* နန္းေတာင္းမ်ားလွ်င္၊ ငါးရာ့ခုနစ္ဆယ္၊ စြန္းကယ္သံုးခု၊ ရတုသစ္ဆင္း။
* နယုန္တြယ္တာ၊ နံကာပန္းလု၊ ရတုသစ္ဆင္း၊ ေတာ္သလင္းလွ်င္။
* ဂိမႏၱဟု၊ သာလွေပ်ာ္မႈ၊ သည္ရတု၌၊ ညြန္႔ႏုဆဲဆဲ။
(၃) ရတု ဥပမာ -
* တတ္ေသာ္ေကာင္းဟု၊ ညွင္းေစာင္းကဗ်ာ၊ လကၤာရတု၊ ေရးသားမႈႏွင့္။
* သိပၸေခါင္ထြတ္၊ တတ္ပါေစခ်ည္း၊ ဖြဲ႕နည္းကဗ်ာ၊ လကၤာရတု၊ ဆိုမႈရြရြ။
* ၀ွန္တက္ပညာ၊ လကၤာရတု၊ ဆိုမႈရြရြ၊ ၾကားကစိတ္၀မ္း၊ သူ႔နားခ်မ္းလိမ့္။
*ျပလတ္ပိမ့္ငွါ၊ ဤအခါတည့္၊ ကဗ်ာရတု၊ ဆိုမႈစီကံုး၊ အစဥ္ထံုးကား။
*ေအးႀကိဳက္ခ်ည္ခ်ည္၊ ဖ်ည္ဖ်ည္ညွင္းညွင္း၊ သီခ်င္းရတု၊ ေပ်ာ္မႈတသီး။
စသျဖင့္ …ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါကို ထည့္ျပီး ေရးေပးရတာကေတာ့ ရတု ဆိုတာ ဤကဲ့သို႔ အဓိပၸါယ္အသီးသီး ရွိတယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္လို႔ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ႀကံဳႀကိဳက္လို႔ က်မအေဖ ႀကံဳခဲ့ရဖူးတာေလး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အေဖက သူ႔ရဲ႕ ကဗ်ာတပုဒ္မွာ …
ဥတုသံုးလီ၊ ရာသီေႏြလ
မိုးမွ တတန္၊ ေဆာင္းေရာက္ျပန္။
ဖန္ဖန္ေရြ႕ေလ်ာ၊ ဒီသေဘာႏွင့္
သဘာ၀တၳ၊ နိယာမကို
သိၾကျမင္႐ႈ၊ ရတုအညီ .. တခုစီ
ျဖစ္တည္ပ်က္ခ်ဳပ္၊ မဆုတ္မနစ္
အသစ္သစ္မို႔ …
ႏွစ္သက္စဖြယ္ …ျမတ္ႏိုးဖြယ္ … ။
“ရတုအညီ၊ တခုစီ …” ဆိုျပီး စပ္ဆိုထားပါတယ္။ အေဖ ဆိုလိုတဲ့ ရတုက ရာသီ အခ်ိန္အခါဆိုတဲ့ အနက္ကိုေဖာ္ျပတဲ့ရတုပါ။ ဒါကို တျခားတဦးက နားမလည္ ေတာ့ အေဖ့စာသား မွားေနတယ္ဆိုၿပီး ဥတုအညီ - တခုစီလို႔ ျပင္လိုက္ပါသတဲ့။ အဲဒီလိုျပင္သူဟာ ဂီတစာဆိုအမည္ခံ တဦးျဖစ္ပါတယ္။ ကဲ … ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ေနာ္။
ရတုဆိုတဲ့ အသံုးကို ဆရာႀကီးမင္းသု၀ဏ္ရဲ႕ “ခါေႏြဆန္းေတာ့လြမ္းမိတယ္” ကဗ်ာ မွာလည္း သတိထားမိဖူးပါတယ္။
ဆန္းစခါေႏြ၊ သာတေပါင္းမို႔ ညွာေညာင္းေၾကြ
ေျပေျပေရာ႐ု၊ ျမအေသြး ေရႊေရးလုလို႔
ရတုအညီ၊ ေျမသို႔သက္တဲ့ ေရာ္ရြက္ရီကို … ….
ဒါကေတာ့ ကဗ်ာ့စြယ္စံုက်မ္းမွာ မပါတဲ့ က်မရဲ႕ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့။ အဲဒါခဏရပ္ လို႔ ဆက္ၿပီးေျပာၾကပါစို႔။
II. အမည္အားျဖင့္ ၿပီးေတာ့ … အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ …
(၁) ဧကပိုဒ္ရတု
(၂) အျဖည့္ခံရတု
(၃) ပိုဒ္စံုရတု … ဆိုၿပီး ၃ မ်ဳိး ရွိပါတယ္။
အဲဒီ ၃-မ်ဳိးထဲက ပိုဒ္စံုရတုမွာ …
က) သံုးခ်က္ညီ ပိုဒ္စံု
ခ) သတ္ေစ့ႏွက္-သံုးခ်က္ညီ ပိုဒ္စံု
ဂ) ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံု
ဃ) စၾကာ ပိုဒ္စံု
င)ေတာင့္တဲတြန္႔ ပိုဒ္စံု
ဆိုၿပီး အခ်ီ အခ် အစပ္ကာရန္ ကြဲျပားေသာအားျဖင့္ ငါးမ်ဳိး ထပ္ခြဲပါတယ္။
III. ပိုဒ္ေရအားျဖင့္ …
အခ်ီပိုဒ္ ေခၚ အစပိုဒ္နဲ႔ အခ်ပိုဒ္ေခၚ အဆံုးပိုဒ္ အပါအ၀င္ အနည္းဆံုး ၇ ပိုဒ္မွ ၁၀၈ ပိုဒ္ အထိ ထားရွိႏိုင္ပါတယ္။
IV. အခ်ီအခ်အားျဖင့္ …
(၁) ထူးဆန္းေထြလာ - သံုးပိုဒ္လံုး အရွည္အတို မညီ။ အခ်ီအခ် မတူ။
(၂) ညြန္႔ရွင္ - အသတ္ရွိေသာ စာလံုးျဖင့္သာ ခ်ျခင္း။
(၃)ေပါက္ျပ - အသတ္အကၡရာ ပါ-မပါ အခ်ီအခ် ညီမွ်ျခင္း။
(၄) ငံုဖူး - ၍ ဟူေသာအကၡရာ မပါေစဘဲ ခ်ီခ်ျခင္း။
(၅) ပုလဲသြယ္ - အသတ္အကၡရာ၊ ၍-အကၡရာပါေစၿပီး ခ်ီခ်ျခင္း။
(၆) လည္ကုပ္ခ်ီ -ေရွ႕ပုဒ္၏ ဒုတိယအကၡရာ တတိယအကၡရာ တမ်ဳိးမ်ဳိးကို အဓိပၸါယ္ယူၿပီး ေနာက္ပုိဒ္တြင္ ခ်ီျခင္း။
(၇) အဖ်ားေကာက္ -ေရွ႔ပုဒ္၏ အခ်တြင္ပါေသာ အကၡရာကို၎၊ အဓိပၸါယ္ကို ၎ အဖ်ားမွေကာက္ယူ၍ ခ်ီျခင္း။
(၈)ေရႊေလာင္းပ်ံ - က, စ, တ, ယ, ပ, ရ, မ အကၡရာတို႔ျဖင့္ ခ်ီခ်ျခင္း။
(၉)ေသာ္တာေရာင္ - အသတ္တူ၊ အသံတူ၊ ကာရန္တူ ခ်ျခင္း။
(၁၀) ကကၠဴဆူး - သံုးပိုဒ္လံုး အရွည္အတို ညီမွ်၍ အခ်ီအခ် ကာရန္ မညီျခင္း။
(၁၁)ေနေရာင္ျခည္ေျပး - က, တ, ထ အကၡရာ တလံုးလံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၂)ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္ - ၀ဏၰ တလံုးတလံုးၾကားတြင္ပါ၍ အသတ္အကၡရာ ျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၃) ညြန္႔ဟံု - ၀သတ္ အကၡရာမ်ား၍ ခ်ျခင္း။
(၁၄) ခိုင္ညြန္႔ခက္ျဖာ - ၇-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၅) မဏိဆံက်င္ - ၉-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၆) အာသာ၀တီ၀စၦံ - ၁၀-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၇) မဏိဦးျပည္း - ၁၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၈)ေဇာ္တခိုင္လံုး - ၁၉-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၁၉) မျပတ္ေကသာ - ၂၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
(၂၀) ဇမၺဴ႕သေျပသီးမွည့္ - ၃၅-လံုးျဖင့္ ခ်ျခင္း။
……..(အဲဒီထက္ ပိုၿပီး မခ်ရဘူးလို႔ ဆိုထားပါတယ္။)
(၂၁) ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ - ပထမပိုဒ္ႏွင့္ တတိယပိုဒ္ကို သံတူခ်ၿပီး ဒုတိယပိုဒ္ကို သံကြဲခ်ျခင္း။
(၂၂) ဘီလူးရယ္ - သ႐ူပ၊ သ၀ဏၰ ျဖစ္ေသာ အကၡရာ အသတ္အသံတို႔ျဖင့္ လွီးလြဲျပဳျခင္း။
(၂၃) စာက်ဳိး - (င) ႏွင့္ (ည), (တ) ႏွင့္ (ပ), (န) ႏွင့္ (မ), စပ္ျခင္း ခ်ီခ်ျခင္း။
(၂၄) စာဆန္း - အထက္ပါနည္းတို႔မွ တပါး ထားလိုတိုင္း အကၡရာတို႔ျဖင့္ ခ်ီခ်ျခင္း။ အသတ္အသံ ကာရန္ မညီညြတ္ျခင္း။
(၂၅) စာတံုး - (င) ႏွင့္ (ည), (တ) ႏွင့္ (ပ), (န) ႏွင့္ (မ) စပ္ျခင္း၊ ခ်ီခ်ျခင္း။ (စာက်ဳိးႏွင့္ တူသည္။)
အဲဒီ ၂၅ မ်ဳိးကေတာ့ က၀ိက႑ပါသ က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိး ပါပဲ။
ကဗ်ာသာရတၳသၿဂၤ ိဳဟ္က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၄၁-မ်ဳိး လည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ မ်ားလြန္းလို႔ ႐ိုက္မျပႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ရတုေရးဖြဲ႕နည္းေတြကလည္း မ်ားလြန္းလွတာမို႔ ဒီတပတ္ေတာ့ ဒီေလာက္ပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါရေစလို႔ … ကိုျပဴးက်ယ္နဲ႔တကြ … ျမန္မာကဗ်ာခ်စ္သူ အေပါင္းကို ေတာင္းပန္လိုက္ပါတယ္ ရွင္ … ။
***
ေမတၱာျဖင့္
ေမဓာ၀ီ
6. 6. 2007
10:00 am
5 comments:
ကိုျပဴးက်ယ္ဆီ ေပးတဲ႔စာကိုေတာ႔ ပ်င္းလို႔ အကုန္ မဖတ္ဘူးဆိုရင္ မေမ စိတ္ဆိုးနဲ႔ေနာ္...:P
ဟီဟီ...ကိုျပဴးက်ယ္ကေတာ႔ ဖတ္ၿပီး ေပ်ာ္ေနမွာေပါ႔ ညီမကေတာ႔ ဒီလိုေန႔ဆို မေမရဲ့ အစ နဲ႔ အဆံုးမွာ ေရးထားတဲ႔စာေလးပဲ ဖတ္တာ အက်င္႔ကိုျဖစ္ေနၿပီ...:D
Thanks very much, mamay.
Let me link this post on forum page.
thanks again.
မေမေရ .. ႀကိယာေျခာက္ဆယ္ အသြယ္သြယ္တို႕ဘာတို႕ လာဦးမလား အဲဒါေလး ေ၀ေပးႏိုင္ရင္ အက်ိဳးရွိၾကမယ္ ထင္ရဲ႕။ ေရးၿပီးသား ဆိုလည္း ခြင္႕လႊတ္ပါ။ မေမေရွ႔ပိုင္းက စာေတြ လြတ္သြားတာေတြ ခုမွ လိုက္ဖတ္ေနတုန္း။
ဒီပုိ႔စ္ကို အေသအခ်ာ တလုံးမက်န္ဖတ္ၿပီးေတာ့ ေခါင္း ရွဳပ္သြားတယ္။ ပိုဒ္စုံရတု မွာ အခ်ီအခ်ပိုဒ္အပါအ၀င္ အနည္းဆုံး ၇ ပုိဒ္ကေန အမ်ားဆုံး ၁၀၈ ပုိဒ္အထိ ထားစပ္ရတယ္ဆိုတာ အခုမွပဲ သိတယ္။ ႀကံႀကံဖန္ဖန္စဥ္းစားမိတာက ၁၀၈ ပိုဒ္ရွည္တဲ့ ကဗ်ာကိုသာ ဖတ္ရမယ္ဆုိရင္ ...အားပါး.. အိပ္ပါေပ်ာ္သြားေလမလားဘဲ။ :D
မမေရ ဖတ္ ရတာ အရမ္းေကာင္းလို ့
ေမာင္ေလး စာစီစာကံုး ေရးဖို ့နည္းနည္း
မွတ္သြားပါတယ္ ေနာ္
ရတယ္ မလားအမ
ေမာင္ေလးက ေတာင္ၾကီးကပါ
န၀မတန္း တတ္ေနတာပါ
မမဆိုဒ္ေလးကို မၾကာမၾကာ
ေရာက္ျဖစ္တယ္
မမေရးတဲ ့စာေတြက သဘာ၀
ထဲက အေၾကာင္းေလးေတြ
ကိုၾကံုေတ ြ ့ရတာေလးေတြ ေရးေတာ့
အဲဒါေလးေတြ ကိုသေဘာက်လို ့လာဖတ္ျဖစ္ပါတယ္
ေပ်ာ္ရင္ပါေစေနာ္
Post a Comment