ပုေရနိသင္

လယ္တီဆရာေတာ္ဆံုးမစာပို႔စ္ရဲ႕ ကြန္မန္႔မွာ ကိုသက္ဦးက ရွင္မဟာရ႒သာရ ရဲ႕ “ပုေရနိသင္” အစခ်ီ ရတုကို လိုခ်င္ေၾကာင္း ေရးခဲ့တာနဲ႔ က်မလည္း စာအုပ္ဗီ႐ို ဖြင့္ၿပီး ျပန္ရွာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ ဟံသာ၀တီတိုက္က ထုတ္တဲ့ “ျမန္မာကဗ်ာေရြးခ်ယ္ခ်က္ႏွင့္ ရတုေရြးခ်ယ္ခ်က္” ဆိုတဲ့စာအုပ္ကေလးက က်မ ဗီ႐ိုထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ အမွန္တကယ္ က်မရွာတာက ရွင္မဟာရ႒သာရရဲ႕ ရတုေပါင္းခ်ဳပ္ စာအုပ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီရတုေရြးခ်ယ္ခ်က္ စာအုပ္ေလးကို အရင္ ေတြ႕တာနဲ႔ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ရွိလိုရွိျငား မာတိကာမွာ ရွာၾကည့္ေတာ့ …
“ပုေရနိသင္ (သွ်င္ရ႒သာရ) ………….. ၉၂”
ဆိုၿပီးေတြ႕ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ၀မ္းသာအားရ က်မဘေလာ့မွာ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ကိုသက္ဦးႏွင့္တကြ ျမန္မာရတုကဗ်ာ ႏွစ္သက္သူမ်ား အားလံုးအတြက္ပါပဲ။ ႀကံဳႀကိဳက္တာနဲ႔ ရွင္မဟာရ႒သာရရဲ႕ အတၳဳပၸတၱိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကိုပါ ေဖာ္ျပလိုက္ ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းမ်ားကိုေတာ့ အဲဒီစာအုပ္ထဲကအတိုင္းသာ ႐ိုက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
***
သွ်င္မဟာရ႒သာရ

ပုေရနိသင္-ခ်ီ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာဖြဲ႕ ရတုေရးသူ သွ်င္မဟာရ႒သာရမွာ ၈၃၀- ျပည့္ႏွစ္ ၀ါဆိုလ အတြင္း အင္း၀ေနျပည္ေတာ္တြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူ၍ ငယ္မည္မွာ ေမာင္ေမာက္ျဖစ္သည္၊ ဗညားအိမ္ႏွင့္ ရွင္ေစာပု၏ သမီးေတာ္တို႔မွ ဆင္းသက္ ဆက္ႏြယ္လာေသာ ေျမးေတာ္ ဓမၼပါလသည္ ေမာင္ေမာက္၏ ဖခင္ျဖစ္၍ မိခင္ မွာ သတိုးမင္းဖ်ား၏ အႏြယ္ေတာ္ျဖစ္သည္။

ေမာင္ေမာက္သည္ ငယ္ရြယ္စဥ္အခါကာလမွစ၍ နန္းေတာ္တြင္း၌ ႀကီးျပင္း လာရသူ ျဖစ္သျဖင့္ ဘုရင္မင္းေခါင္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ တအူတံုဆင္း ညီအရင္း ကဲ့သို႔ အေရးေပးျခင္းကို ခံေတာ္မူရသည္၊ ေမာင္ေမာက္သည္ နန္းေတာ္တြင္း ပညာရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားထံမွ၎၊ က်န္းဂန္တတ္ မေထရ္ျမတ္မ်ားထံမွ၎၊ ဖခင္ျဖစ္သူ ပညာရွိ အမတ္ႀကီးထံမွ၎၊ ေနာင္ေတာ္ရင္း သွ်င္၀ရစကၠပါလ မေထရ္ထံမွ၎၊ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ကဗ်ာလကၤာမ်ားကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ေသာ ေၾကာင့္ ၁၆-ႏွစ္သား အရြယ္ကပင္ ဘူရိဒတ္လကၤာႀကီးကို စတင္ ေရးသားျပဳစု ေလသည္။ အသက္ ၂၀-ျပည့္ ရဟန္းဘ၀ေရာက္မွ ဘူရိဒတ္လကၤာႀကီး အၿပီး သတ္သည္။

သကၠရာဇ္ ၈၈၇-ခုႏွစ္ေလာက္ က်ေသာအခါ သွ်င္မဟာရ႒သာရသည္ အင္း၀ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္၎၊ သတိုးမင္းေစာက ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ ပင့္ေသာေၾကာင့္ ၎ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္ေတာ္မူသည္။ ေရာက္၍ မၾကာမီပင္ ဇာတ္ေပါင္းခန္းကို ေရးသားေတာ္မူသည္၊ ဆင္ျဖဴရွင္ သတိုးမင္းေစာလည္း သွ်င္မဟာရ႒သာရအား ပုထိုးေက်ာင္း, ေတာင္ခြင္ေက်ာင္း, မင္းတုန္းေက်ာင္း ဤေက်ာင္း ၃-ေက်ာင္းကို ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းေတာ္မူသည္။

သတိုးမင္းေစာ နတ္ရြာစံလြန္၍ သားေတာ္ ဘုရင္ေထြး နန္းတက္ေသာအခါတြင္ လည္း ခမည္းေတာ္ လက္ထက္ေတာ္က ကဲ့သို႔ပင္ ၾကည္ညိဳရင္းစြဲ ရွိသျဖင့္ ျပည္ျမိဳ႕ႏွင့္ ေရႊေတာင္အၾကား အခြန္တေသာင္းထြက္သည့္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ ၅-ရပ္ အတြင္း တံတိုင္း မီးတားႏွင့္တကြ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရား, မဂၤလာေစတီေတာ္, အရံေက်ာင္းေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ေရႊဗိမာန္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းေတာ္မူသည္။ သကၠရာဇ္ ၈၉၂-ခုႏွစ္ သက္ေတာ္ ၆၂-ႏွစ္အရြယ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။
***
“ပုေရနိသင္ ခ်ီ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာဖြဲ႕ ရတု”

(ပ) ပုေရနိသင္၊ ဆက္တိုင္းၾကင္၍၊ အိမ္ရွင္အစစ္၊ ငယ္ကြၽမ္းခ်စ္ႏွင့္၊ ထပ္ရစ္ လက္သင္၊ ထံုးစတြင္ႏႈိက္၊ ေသြးငင္ၾကမၼာ၊ ၀ါသနာေၾကာင့္၊ ဆရာမိဘ၊ ကြပ္ဆံုးမ လည္း၊ ခ်စ္စထံုးေႏွာင္၊ ေပ်ာ္ရေအာင္ဟု၊ သန္ေကာင္မဟူ၊ အတူယွဥ္ႏႊဲ၊ သန္လြဲမခန္႔၊ အသက္စြန္႔၍၊ ေ၀းဓြန္႔ခရီး၊ ခ်ဳံႀကီးေတာအံု၊ ၀ါး႐ံု၀ါးေထြး၊ သစ္က်ားေဘးကို၊ မေတြးဆံဖ်ား၊ မေလးစားတည့္၊ တရားသံေ၀၊ ေအာက္ေမ့ေခ်ေသာ္၊ ေၾကးေရႊ ဂေဟ၊ မစပ္ေလသို႔၊ စာေပတတ္ပြန္၊ ဓမၼခန္ႏွင့္၊ က်န္းဂန္သိေျမာက္၊ ပဥၥင္ေရာက္က၊ ထပ္ေလွာက္ၾကင္ဘြယ္၊ ေရွးေသာႏွယ္ကို၊ အဘယ္ႀကိဳးရွာ ေလေတာ့မည္။ … ။

(ဒု) လူ႔ေျမတိတြင္၊ ဘက္မျမင္သား၊ သန္႔စင္ငယ္က၊ လက္ေတာ္လွႏွင့္၊ ခ်ိန္းခ် ေစ့ေရ၊ မွာစာေခြကို၊ စေသလိပ္ၿပီး၊ ခင္းႏွီးကြက္က်ယ္၊ ေျပာက္မ်ဳိးျခယ္၍၊ ဆင္စြယ္၀န္းရွက္၊ ေမြးမယ္ရက္သည္၊ အသက္တို႔က၊ ဆက္လွာရသား၊ မူလသိကၡာ၊ ဆံုးမစာႏွင့္၊ ငါးျဖာ၀ိနည္း၊ ေစာင့္စည္းပညတ္၊ အပ္တိတသြား၊ တဆံဖ်ားမွ်၊ မမွားအာ႐ံု၊ ကာမဂုဏ္ကို၊ မျမံဳရေခ်၊ ျဖတ္ငယ္ေသစြ၊ ကမၸေလြရင္ပိုက္၊ တကိုက္မခြၽတ္၊ စာလက္လြတ္၍၊ ျဖစ္တတ္ဘိသည္၊ သံသာရွည္ခဲ့၊ စက္လည္ရဟတ္၊ တပတ္ပတ္လွ်င္၊ အနတ္ဒုကၡ၊ အနိစၥဟူ၊ ႏွလံုးမူစြ၊ ေပးလွဴစြန္႔ၾက၊ ဤဘ၀တြင္၊ ႏွမလက္ေလွ်ာ့၊ ေနေလေတာ့ဟု၊ ခ်စ္ေပါ့မႀကံဳ၊ ညွဳိးငယ္ပံုမွ်၊ ရြက္ဟံုေၾကြၾကဳပ္၊ ခ်မင္းတုပ္သို႔၊ စိတ္ခ်ဳပ္မပြင့္၊ ပ်ံ႕လြင့္ေမတၱာ၊ က႐ုဏာႏွင့္၊ တဏွာေလာဘ၊ ေဒါသ ေျမွးထူ၊ ရံမက္ျမဴကို၊ ဘယ္သူႏႈိးရွာ ေလေတာ့မည္။ …. ။

(တ) ဆုေ၀ဘိခ်င္၊ ငယ္ကြၽမ္း၀င္ႏွင့္၊ သို႔ပင္တာရွည္၊ ေပ်ာ္ရမည္ဟု၊ ေညာင္စည္ သမ်ား၊ ၿမိဳ႕ေရွ႕ပါး၀ယ္၊ ထင္ရွားေက်ာ္ဟိုး၊ ႐ုကၡစိုးႏႈိက္၊ ပုဆိုးၾကာညြန္႔၊ ပိတ္လွပ္ တြန္႔ကို၊ ျဖန္႔၍တတည္၊ ရစ္ဖြဲ႕ခ်ည္မွ်၊ ငယ္မည္ျမြက္ဟ၊ ႏႈတ္သံမွ်ႏွင့္၊ ခက္မ တေထာင္၊ ပေညာင္ေစာင့္တတ္၊ ရွင္နတ္ျမတ္ကို၊ တိုင္မွတ္သက္ေသ၊ ျပဳဘူးေပရွင့္၊ မေကြသစၥာ၊ ၀ါသနာေၾကာင့္၊ ႐ုပ္၀ါပ်ဳိရြယ္၊ သနားဘြယ္တိ၊ ေရွးႏွယ္ က်ဳိးကုပ္၊ ခ်မင္းတုပ္ႏွင့္၊ ခြက္ျမဳပ္ခါညီ၊ နာရီေမာင္းခ်၊ ေဒသနိမိတ္၊ သက္ႀကီး ဆိတ္လည္း၊ မမွိတ္မ်က္ေတာင္၊ သည္းေခါင္ဆူးလည္၊ ရွိလိမ့္မည္ဟု၊ လြမ္းသည္ ထပ္ဆင့္၊ ဖူးခ်ိန္သင့္ကို။ ေမွ်ာ္လင့္ ခိုးရွာေလေတာ့သည္။ … ။
***
မေန႔က တေန႔လံုး အိမ္မွာ အင္တာနက္အဆင္မေျပလို႔ ခုမွတင္လိုက္ရပါတယ္။ က်မကို စိတ္ပူၾကသူ … အားေပးၾကသူ အေပါင္းအား ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းပါ။
***
ေမဓာ၀ီ
၂၆၊ ၾသဂုတ္၊ ၂၀၀၇
တနဂၤေႏြေန႔
နံနက္ ၆ နာရီ ၁၅

ကိုးကား။ … ။
ျမန္မာကဗ်ာေရြးခ်ယ္ႏွင့္ ရတုေရြးခ်ယ္ခ်က္ … (ဟံသာ၀တီ)
(ဒုတိယအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ျခင္း … ၁၉၇၂၊ ဒီဇင္ဘာလ)